Chỉ nhớ con đường đêm xuyên qua khu rừng có hàng nghìn đom đóm lóng lánh
Đàn ông và phụ nữ khỏe mạnh đã đi làm nương rẫy, chỉ còn lại người già và trẻ nhỏ. Tôi rứa để nhớ tên bản làng đầu tiên chúng tôi đến thăm ở Đông Giang, mà không được. Những sợ hãi xưa cũ đã không còn nữa khi tôi đặt chân đến mảnh đất vốn hoang dã của cộng đồng này. Thảng hoặc đang đi lại phải quay đầu lại vì tiếng kêu thảng thốt gọi tên mình.
Tôi vô tâm đến mức túi kẹo lại để ở xe khác. Chưa kể đến mới bắt đầu đi được chục bước chân, công an xã và bộ đội biên phòng đã lao đến giữ nhân cả bọn lại. Vậy là bùa yêu có thật, người cho bùa kiên cố có thật. A Lưới lấy đi của chúng tôi rất nhiều "máu" mà chính xác là vắt rừng A Lưới. Có lẽ nó không còn tồn tại.
Xung quanh chúng tôi không có lấy một ánh đèn. Lúc dừng lại ngang đường, thấy có tý sóng, tôi gọi cho 2 “tên béo” đi sau. Trong lớp học giờ đây, bạn đồng hành lăn lóc ngủ. Vì A Lưới là địa danh nảy của chuyến đi, nên chẳng đứa nào có tý thông tin gì trong đầu. Rốt cuộc cả lũ kéo nhau lên phía biên cương, theo con đường nhỏ đi vào cửa khẩu Hồng Vân. Rồi cũng thở phào khi được trở về đường quốc lộ, kiếm quán ăn nhét cơm vào cho ấm bụng.
Chúng tôi bước chân mình trên những lớp lá khô, mồ hôi như tắm. Con đường lên đồi tưởng như hàng năm không có người đi lại. Còn giờ, tường nhà ấy, là nơi mà lũ chúng tôi ngồi dựa vào, nhìn mơ tưởng về phía những nóc nhà lô xô, nơi những đứa trẻ con mắt sáng, tóc xoăn, da ngăm đen đang chơi đùa, vui vẻ với bài ba chiếc kẹo rẻ tiền mà người lạ mặt mang đến.
Hai bên đường mua mua nở hồng, vì cơn mưa tuồng như đã làm phai sắc tím vốn có của loài hoa này. 2 đứa đành quay đi, để lại sau lưng là những giọt nước mắt thơ trẻ và những cánh hoa xuyến chi trắng bốp vụng dại. Dường như bữa trưa no say có phần nào ảnh hưởng đến trí tưởng của toàn đoàn. Trong những cuộc du hoan vô tận của mình, có thỉnh thoảng chúng ta vô tình lấy đi của người khác những giây khắc riêng.
Chúng tôi cũng xin cụ được hút thử. Xui xẻo thế nào Trời bỗng đổ cơn mưa rừng. Một bản làng hùng mạnh, không còn là một bản làng có nhiều đầu người nhất. Chúng tôi tha lôi được bếp nước và mỳ tôm vào sát chân thác thì quên bật lửa. Thêm vài chiếc bằng khen, ảnh Bác Hồ được treo trịnh trọng.
Mưa rả rích, buốt giá. Không còn cửa để vượt biên, cả lũ đành quay về, mò mẫn vào bản làng của đồng bào Pà Ôi ở một lưng dốc. Lớp học chính là bảng đen phấn trắng, bàn ghế kê giữa nhà Gươi. Vì thân đã quá rời rã sau một ngày vật vã đi lại hết lối này đến lối khác, nên chúng tôi quyết định tự thưởng cho mình đi tắm suối khoáng A Roàng
Chúng tôi đã không chọn đến thăm những di tích cách mệnh nằm tản mát trên tuyến đường Hồ Chí Minh lịch sử, thuộc đất Đông Giang. Ế ẩm đúng là một cái tội, và khi người ta đã quá lứa lỡ thời thì có vẻ càng tỏ ra sốt sắng.
Mà đường dài lắm, đi mãi không thấy. Hai chiếc xe lại cắm cúi chạy trong mưa, bóng tối đang dần xuống. Tôi muốn được đi những chuyến đi mà trải nghiệm văn hóa là điều mà tôi đặt trên tất cả.
Hai chiếc xe tăng tả chạy trên con đường mù sương vượt đèo Pê Ke, mà cũng chẳng hiểu vượt qua đèo đó để làm gì.
Tôi cứ tìm mãi những thông tin ít oi về nơi ấy, để cho đến một ngày không giữ nổi chân mình, buộc phải xách ba lô, mua cho mình tấm vé đi Tây Giang, để lời đồn về những lá bùa yêu xứ ấy bước ra đời thực.
Đến khi cả lũ vật vã leo trên từng bậc đá, rồi đi xuyên qua những con đường mòn toàn lá rụng, hai bên đường là loại dương xỉ của rừng rậm nhiệt đới, lúc đấy cơn mơ mộng mới thực thụ tan vỡ. Cách mạng đã làm đổi thay quờ, trong sợi dây hiền hòa và bác ái. Bữa ấy, trời chưa kịp mưa. Nhưng còn bùa yêu, còn những ngày được sống giữa tình đất tình người Tây Giang còn lại kia, chúng tôi đành dọn dẹp sự thảnh thơi.
Lúc ấy, tôi chỉ muốn mình không có máy ảnh nữa, tôi cũng không lấy đi chốc lát đẹp đẽ của riêng em nữa.
Tôi đi cuối, chiếc áo chống nước lần trước tiên không chịu nổi mưa, ai bảo mưa lớn và mau hạt quá. 8h tối, rốt cuộc chúng tôi cũng gặp ánh sáng cuối con đường nơi ngã ba Bốt Đỏ.
Hôm ấy là cuối tuần, lớp học đóng cửa. Như tôi và bạn đồng hành, đã hấp tấp dừng xe trước cảnh một em bé gái người Cơ Tu, ngồi ôm bó hoa xuyến chi bên đường. Phiên chợ của người đồng bào họp giữa đêm được nhắc trên báo chí, nhưng dân địa phương lại chưa từng nghe thấy.
Đích tiếp theo của chúng tôi là Hambuger Hill ( tức đồi Thịt Băm hoặc đồi A Bia theo tiếng địa phương ) nhưng cả lũ mông muội đi tới đâu cũng hỏi Đồi Băm Thịt ở đâu, làm toàn dân và quân A Lưới ú ớ và lắc đầu. Khi ấy, bạn đồng hành của tôi bảo: thôi từ nay, chúng mình đổi tên Đèo Mẹ Ơi, Đồi Thịt Băm thành những cái tên hoa mỹ hơn đi, như đèo đom đóm và đồi bươm bướm này.
Công cuộc Trekking ai ngờ vẫn chưa dừng ở đấy. Suốt chặng đường 100km ấy, chỉ có đúng chúng tôi, lầm lũi và run rẩy. Bạn đồng hành đi theo tỉnh lộ 604 từ Đà Nẵng đến Đông Giang trước đã kịp mon men dân tình hỏi han, gắp nhặt thông báo trước. Bên bếp lửa hồng của Mẹ, một lũ người Kinh và mấy em nhỏ Cơ Tu nghe Mẹ kể chuyện.
Từ lâu rồi, tôi đã bỏ hẳn trekking ra khỏi hành trình của mình, thế mà hôm đấy, tôi nhất định không tụt lại phía sau, cứ gắng bước giữa khu rừng toàn bướm nhãi con. Bếp lửa ấm hồng của Mẹ cứ giữ chân chúng tôi mãi. Chúng tôi không biết rằng, phía sau mình lúc này, là 4 anh biên phòng đang ton tả đuổi theo để chặn chúng tôi lại. Trên sàn nhà, cạnh bếp lửa đỏ, chúng tôi xúm xít hỏi chuyện chủ nhà.
Trong tâm niệm của bọn Kinh thủ đô này, thì Băm Thịt hay Thịt Băm cũng cả như nhau. Mưa cho đến tận khi bước chân qua đoạn suối rốt cục để trở về đường xe chạy.
Tôi lấy lý lẽ rằng " em lo anh ngủ gật nên cố hát cho đỡ sợ " Nhưng sự thật là chính bản thân tôi hôm ấy, sợ hãi đã lấp đầy. Tôi chợt trở nên dũng sĩ bắt vắt
Có vẻ thông báo của đồng bào ở A Lưới quá bén nhạy, thế nên đi đến đâu, chính quyền đều tức tốc bám theo sau. Chẳng đứa nào chuẩn bị cho sự trekking nảy này cả. Có vẻ như gã xế già nhất đoàn sốt sắng với chuyện tình yêu, nên ngay khi mò vào ngôi nhà sàn của cụ ông già nhất bản, gã đã hỏi ngay: Ở đây có bùa yêu không ông? Cũng bởi ở nhà, tôi đã gửi một link báo viết về bùa yêu, rằng là bùa ấy chỉ có người Cơ Tu ở Quảng Nam biết làm, còn đây là bản người Pà Ôi.
Bây giờ ngồi ngẫm lại, có khi cái cảm giác lâng khâng của tôi mấy hôm này, bắt đầu từ hơi thuốc mình hút. Một năm trước, tôi mải mê với con đường bụi đỏ Tây Nguyên. Bộ quần áo ấm duy nhất đã ướt và bẩn sau ngày ở A Lưới. Mà nếu mưa thì chắc lũ chúng tôi cũng không mò mẫm được vào bản Cơ Tu ấy. Tôi ngồi sau lẩm bẩm một mình trách lão xế già, chắc là không hợp phong thủy nên lần nào đi cùng nhau trời cũng làm mưa.
Rồi lại tiếp chuyện gạ. Không hiểu sao và vì nguyên cớ gì, chuyến đi nào chúng tôi cũng bị quy kết là một bọn Tây. Chúng tôi được uống trà và tra vấn, được lưu lại quý danh trong sổ của đồn.
Nào thì đèo Mẹ ơi, suối Máu, đồi Thịt Băm,. Tôi cảm giác thân thể chẳng còn cử động nổi nữa, lưng đau, chân sưng lên. Tôi nhận ra rằng những gì đẹp đẽ không hẳn là những bức ảnh, mà ở trong chính tâm hồn mình.
Vẫn phảng phất lại đó, một tẹo gì của những tháng ngày sinh tồn cũ, tường nhà Gươi của người Cơ Tu không bao giờ bịt kín như các nhà cộng đồng khác, mà là những tấm ngỗ ngang, ghép thưa như chiếc cửa sổ dài. Tưởng rằng chúng tôi thoát được đợt áp thấp, ngờ đâu mưa gió vẫn bám theo. Tôi chẳng thấy chiếc xe của 2 người bạn đường đâu nữa, chỉ thấy xe mình mải miết chạy.
Dò lần chán chê, cả lũ cũng được chỉ cho đúng đường, lại là một con đường tiến dần về biên thuỳ. Mà đi theo một con đường khác. Tôi chỉ nhớ nó nằm cách đường Hồ Chí Minh 5km, đường đất đỏ. Ở đó không có nước sạch, nhưng lòng người vẫn trong.
Chả khác gì mưa xứ Bắc. Tôi không chụp ảnh nữa, quay lại, chỉ đơn giản là quay lại mà thôi. Chipchina( Autocar Vietnam). Cuối cùng họ cũng đồng ý cho lên cỡ sự giám sát của "chính quyền" là anh biên phòng đi theo để dẫn đường, quyết không để chúng tôi lạc sang nước bạn. 1h chiều, bụng đứa nào đứa nấy sôi lục bục, cả lũ bóc mỳ tôm ra ăn sống, nhìn đống cồn khô và xoong nồi tiếc rẻ.
Con đường mới mở, đi qua cầu treo, men theo vách núi và con suối nhỏ vào tận bản. Cả một buổi sáng quanh co trong mưa để tìm bản làng, mà vô vọng quá.
Để phát xuất. Con đường mòn đi vào thác A Nôr gặp trời mưa nên trơn nhoét
Theo kế hoạch ban đầu, chúng tôi sẽ men theo tỉnh lộ 604 để đến Tây Giang, nhưng vì muốn hành trình khép trọn một cung đường, nên cả đoàn quyết định vượt đèo Hải Vân, tiến về đất Thừa Thiên, từ đó theo hướng tây để đến A Lưới – một mảnh đất giàu truyền thống cách mạng. Ngày nắng đẹp độc nhất trong cuộc hành trình đã kết thúc. Đêm hôm ấy, trong giấc mơ tôi, đoàn tàu không số trôi dập dềnh.
Suốt cả chuyến đi ấy, điều lưu lại trong lòng vơ là sự thân thiện, phúc hậu của những người con của rừng núi Trường Sơn. Đồi Thịt Băm nói xác thực hơn là một khu rừng, là ngôi mộ tập thể của hàng nghìn xác người trong chiến tranh chống Mỹ, nay trở thành hoang hóa, u tịch.
Nửa tiếng sau, tôi quay lại, vẫn chỗ cũ, khi mắt em đã khô, đưa vài chiếc bỏng, như một lời xin lỗi. Đoàn 6 người chúng tôi hội ngộ, mừng vui nhắc chuyện bùa yêu. Mưa quá, chẳng có kẻ dại dột nào dám thò máy ảnh ra để tác nghiệp, cứ cắm mặt vào chạy. Thay vào đó, đầu thú rừng được treo khắp nhà, cùng với súng săn và cung tên.
Kẻ thì bị ngã, kẻ thì ướt nhẹp khi sải chân bước qua con suối toàn đá rêu trơn. Đó là nơi mà chúng tôi đã dành nhiều thời kì hơn tuốt, để lê lết trên từng góc nhỏ của nhà Gươi, và nghe Mẹ Cơ Tu kể chuyện.
Chúng tôi không ngờ rằng, giông bão mới chỉ sắp bắt đầu. Em bé bỏ lại bó hoa, chạy đi và òa khóc.
Ngay cả một tiếng chim rừng đánh động cũng khiến tôi giật thột, huống hồ thứ ánh sáng lập lòe kia khi qua đèo. Ý định nướng thịt ven suối hay trên đồi Thịt Băm tắt ngúm theo dòng nước đang chảy tràn trên mắt kính. Mặc dù chúng tôi ra sức giảng giải, xin xỏ, rồi đến màn gạ gẫm, nhưng đồng chí công an xã có vẻ cương quyết không cho leo lên đồi.
2 chúng tôi đã mang đến cho em một sự sợ hãi, khi chiếc xe bị phanh gấp, tôi nhanh như chớp lôi máy ảnh ra. Lúc ấy tôi đã ước, giá mà không phải đi tiếp nữa, cứ ở lại đây cho hết kỳ nghỉ có phải tuyệt sao. Khi còn cách biên giới khoảng một ki lô mét, chúng tôi bị chặn lại. 5 ngày trong cuộc hành trình thì đến 3 ngày tôi mất liên lạc với từng lớp.
Khói thuốc đượm và nặng nề theo tôi trong một ngày dài. Truyện kể rằng đó là một vùng đất giấu trong mình quá nhiều ẩn số, những truyền thuyết sinh ra và lớn lên, rồi chết chìm trong đất đỏ.
Những căn nhà Gươi quá cố nhuốm máu, máu tượng trưng cho mùa màng bội thu, cho sức mạnh của một tộc người - giờ đây trở thành bằng lặng dưới trời Trường Sơn xanh thẳm.
Mặc dầu đã mặc áo tơi, đi ủng tử tế, tôi vẫn cảm nhận được rõ ràng cái ướt lạnh của đêm mưa. Công nghệ được thể phô diễn, chúng tôi nhờ google để cữ điểm đến cho mai sau. Màn đêm bao vây trên dãy Trường Sơn, một màn đêm dày đặc và mê hoặc ôm lấy chúng tôi.
Tôi đi chân đất, vừa đi vừa gỡ vắt. Con đường vắng không có người qua lại. Những người Cơ Tu lúc nào cũng mở lòng, mở dạ để đón chào và kể chuyện cho chúng tôi nghe. Lão xế già vô tư lự, chẳng chú ý rằng mình đã nuôi béo một em vắt ở chân, lúc ăn xong thì em ấy đã bước sang tuổi " trưởng thành". Tại đó, ngày xưa, khi những ngày cả bản làng tụ hội, người ta vẫn có thể quan sát được xung quanh, tránh kẻ thù và thú dữ
Trên vơi đèo, một cặp vợ chồng đang hái rau má bám vào vách đá. Người đàn ông không biết mình bao lăm tuổi, chỉ biết mình đã già và về gần với đất, nói tiếng Kinh theo kiểu tập đọc, đang ngậm tẩu ruốc rê. Bùa yêu quả nhiên là một liều thuốc tiên, là niềm tin để bọn ế sưng bấu víu. Trời không chiều lòng người cho lắm, vì mới được tăng cà phê, chúng tôi buộc đồ lên xe chạy một quãng thì đã mưa rồi.
Thôi thì xe nào biết xe nấy, cái khát khao được thấy điện đèn mỗi lúc lớn dần lên trong lòng quơ. Câu chuyện về những chiếc đầu người treo lủng lẳng quanh nhà Gươi chỉ còn trong quá vãng xa xôi. Ở đó không có điện, nhưng mắt trẻ em vẫn sáng. Có thể, nhiều năm sau, tôi sẽ quên hết tất những ký ức về A Lưới, nhưng tôi dám chắc tôi sẽ không quên những con đường nơi ấy, nhưng con đường chỉ có dốc dài đi lên mãi, hoang vu kéo dài trên những dãy núi phía biên cương Việt Lào.
Có thể là câu chuyện của cộng đồng họ, cũng có khi là câu chuyện của chính thế cục họ. Đường từ suối khoáng về Prao, thị trấn của Đông Giang là con đường dài nhất tôi từng đi. Lần trước tiên tôi không ngủ, dù đã mệt nhoài. Không phải ở khoảng cách, mà bởi bóng tối, mưa rét và sự hoang vu. Tôi cũng chẳng biết mình đã vượt đèo Kim Quy và Tà Lương lúc nào. Ngày còn ngồi trong giảng đường đại học, câu chuyện mà tôi nhớ nhất từ người thầy của mình là câu chuyện về tục săn đầu người của người Cơ Tu.
Dưới chân núi, mấy người phụ nữ già người Pà Ôi lững thững đeo gùi vừa đi bộ vừa ngậm tẩu. Mà có biết hỏi nhau đi tới đâu đâu, chỉ biết ú ớ: Anh đã đi qua con đường rừng có toàn đom đóm chưa?Chẳng thể đợi nhau, xe của tôi lại cắm đầu chạy, như cố bỏ lại con đường đen đặc và tiếng dòng Hữu Ngạn đang róc rách xuôi về với biển.
Con đường đêm về với Prao – trọng tâm huyện Đông Giang cứ xa mãi, xa mãi. Cơn mưa rừng Trường Sơn cứ rơi mãi không thôi.
Chúng tôi đã đi rất nhanh khỏi những giọt nước mắt ấy. Bốn đứa lếch thếch lội qua suối, đi sâu vào trong theo con đường đất trâu đi. Những cơn sốt ngắn xuất hiện. Đêm qua chắc bạn có một đêm trắng, tôi đoán vì rộn rực chuyện sắp tìm được bùa yêu nên mất ngủ mà thôi. Trong cơn mộng mơ, ai nấy đều tưởng tưởng ra rằng đồi Thịt Băm phải cao và đứng trên đỉnh có thể phóng tầm mắt ra xa, nên náo nức khởi hành lắm.
Còn năm nay, là những con đường bụi trắng ngược dòng Hương Giang. Tháng 3 nào đối với tôi cũng thật rông dài. Thứ ánh sáng ấy lại khiến tôi hơi run sợ. Làm sao mà quên được buổi sáng ở A Lưới sau cái đêm đắm chìm trong nằm mê. Tôi kinh sợ thứ mưa rừng đầm đầm ấy, nó khiến trên người tôi chẳng còn chỗ nào khô. 4 kẻ giờ mặt mũi phờ phạc chả khác gì bọn thổ phỉ. Thế là vứt hết định vị, vứt hết giúp đỡ nếu không may có gì bất trắc trên đường.
Điện thoại trực ở chế độ mất sóng. Mưa gió táp vào mặt như thể thử lòng người. Tôi hát, những bài hát về Trường Sơn mưa gió.
No comments:
Post a Comment